Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat proactieve discriminatietesten uitvoeren op de huurmarkt

De Brusselse regering laat discriminatietesten uitvoeren bij vastgoedmakelaars en verhuurders zonder voorafgaande klacht van een huurder. Staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) liet dit uitwerken in een ordonnantie die onlangs door de commissie Huisvesting binnen het Brussels parlement werd goedgekeurd. 

Met de nieuwe ordonnantie zal de gewestelijke huisvestingsinspectie proactieve discriminatietesten kunnen uitvoeren, waarbij acteurs of verenigingen ingeschakeld kunnen worden. Dit soort proactieve tests werden al eerder ingezet, bv. op de Gentse huurmarkt.  Deze waren daar echter vooral sensibiliserend bedoeld, wat in Brussel niet het geval zal zijn. 

De staatssecretaris benadrukt wel dat de uitvoering van proactieve testen in eerste instantie gericht zal zijn op verhuurders of vastgoedmakelaars die al het voorwerp zijn geweest van een klacht of melding bij de huisvestingsinspectie, Unia of het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen.

Belangrijk voor de vastgoedmakelaar is ook dat in de nieuwe wetgeving wordt vastgelegd welke informatie van kandidaat-huurders kan worden opgevraagd en wanneer. 

De vastgoedmakelaar of verhuurder zal de kandidaat-huurder(s) bepaalde informatie kunnen vragen vóór het bezoek (naam en voornaam en een communicatiemiddel), ter ondersteuning van de kandidaatstelling (het bedrag of een raming van de financiële middelen waarover de huurder beschikt om na te gaan of de kandidaat in staat is om de huur te betalen en het aantal personen dat deel uitmaakt van het gezin om na te gaan of het gehuurde goed geschikt is gelet op de oppervlakte ervan) en in een laatste fase bij het opstellen van de huurovereenkomst elk document dat het mogelijk maakt de identiteit van de huurder en zijn bekwaamheid om te contracteren vast te stellen en de burgerlijke stand van de huurder, rekening houdend met de bescherming van de gezinswoning.

De Huisvestingscode zal ook worden gewijzigd zodat heel duidelijk wordt bepaald dat de weigering van redelijke aanpassingen een directe discriminatie vormt. Daarmee worden situaties bedoeld waarin een persoon met een handicap een woning wordt geweigerd nadat hij zogenaamde redelijke aanpassingen heeft gevraagd, zoals de installatie van een douchestang. De weigering tot redelijke aanpassingen zal wel mogelijk zijn wanneer deze maatregelen een onevenredige belasting vormen voor de persoon die deze moet treffen.

De Huisvestingsinspectie van het Brussels gewest heeft al sinds september 2019 de bevoegdheid om discriminatietesten uit te voeren en geldboetes op te leggen van 125 tot 6.200 euro. Deze testen kunnen twee vormen aannemen: er is de zogenaamde “mystery shopping” waarbij de tester een discriminerende vraag stelt aan een verhuurder of vastgoedmakelaar om de wettigheid van het antwoord na te gaan. Als de vastgoedmakelaar op de vraag ingaat, geeft hij blijk van een verboden discriminerende praktijk.

Een andere vorm zijn de situatietesten, waarbij geen discriminerende vraag wordt gesteld. Er wordt dan gewerkt met een test‐ en een controleprofiel, die enkel verschillen op basis van een beschermd criterium. In tests vergelijkt men of het test‐ en het controleprofiel op eenzelfde dan wel op een ongelijke manier worden behandeld.

De bestaande regeling bleek echter moeilijk toe te passen in de praktijk. Zo kan er alleen een test worden uitgevoerd als er een klacht is ingediend en indien er ernstige aanwijzingen van discriminatie zijn aangetoond. Dat is volgens de staatssecretaris veel te restrictief, waardoor er in 2019 en 2020 geen enkele test is uitgevoerd.